Telli Çalgılarda Ses Tablası Titreşimlerinin Tını Üzerindeki Etkileri –Ud Örneği

Doğadaki seslerin tamamı titreşimlerin bir sonucudur. Çalgılar dahil tüm ses kaynaklarının kendilerine özgü titreşim özellikleri vardır. Böylece elde edilen sesin frekansı, şiddeti ve en önemlisi karakteristik tınısı, ses kaynağı tarafından belirlenmiş olur. Bu çalışmada, telli çalgıların ses tablası titreşimlerinin tını üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Deney için seçilen ud çalgısının tabla titreşimleri “Chladni” ve “Tapping” metodlarıyla belirlenmiştir. Ayrıca tını analizinde kullanmak üzere “ses spektrum” ve “ses zarfı” ölçümleri yapılmıştır. Tablanın titreşim özelliklerinin değiştirilmesi amacıyla mıknatıslar kullanılmıştır. Ses tablasının belirli bölgelerine tutturulan mıknatısların yerleri değiştirilerek analiz işlemleri tekrarlanmıştır. Elde edilen veriler ışığında, ses tablası titreşim özellikleri ile çalgının spektral yapısı ve ses zarf özellikleri arasındaki ilişkiler ortaya konmuştur. Böylece telli çalgıların mekanik titreşimlerine bağlı ses oluşum süreci ve tını oluşumunun ayrıntıları belirlenmiştir. Bu tür bir çalışma ilk kez Türk müziği çalgılarından ud üzerinde yapılarak, özellikle ülkemizdeki çalgı yapımı alanında faydalı olması hedeflenmektedir.